Wojskowość królestwa Armenii cylicyjskiej w czasach wypraw krzyżowych

Ormianie, których potomkowie po wielu stuleciach tułaczki dotarli również do Polski, mają za sobą barwną, niezwykle dramatyczną historię walk, wędrówek i prób utworzenia własnej państwowości. Jedna z tych prób miała miejsce na terenach Azji Mniejszej w czasach, gdy ścierały się tam armie chrześcijaństwa i islamu. 

Bitny naród, odróżniający się zarówno od Bizantyjczyków, jak i otaczającego ich żywiołu islamskiego potrafił znaleźć język porozumienia z rycerzami wypraw krzyżowych, zaś jego władcy zawierali mariaże i sojusze również z łacińskimi władcami Outremer. Ormiańscy książęta i królowie handlowali z genueńskimi kupcami, przyjmowali na swym dworze legatów Cesarza Niemieckiego i posłów Cesarza Bizancjum, odwiedzali Wielkiego Chana oraz mameluckich sułtanów, nadawali lenna krzyżakom czy templariuszom. Stworzyli ciekawą i bogatą kulturę, której nikłe okruchy przetrwały do dziś w kolorowych miniaturach Ewangeliarza Lwowskiego czy kamiennym obliczu spoglądającym z sarkofagu Lewona V, ostatniego króla Cylicji, pochowanego w paryskiej bazylice Saint-Denis.