Plan londyński. Niezrealizowana wija odbudowy Warszawy (1945-1946)

 Plan londyński odbudowy Warszawy stanowi cenne, choć do niedawna całkiem zapomniane świadectwo głębokiej refleksji nad restytucją zniszczonej stolicy Polski w kręgu bliskim rządowi polskiemu na uchodźstwie. Ta kompleksowa koncepcja urbanistyczna, utrzymana w typowym dla tej epoki duchu modernizmu, powstała na przełomie lat 1945 i 1946 w wyniku współpracy emigracyjnego Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej z działającym w Londynie Komitetem Obywatelskim Odbudowy m.st. Warszawy. Z przyczyn finansowych nie doszło jednak wówczas do jej publikacji. Podstawą tego wydania jest jedyny znany egzemplarz tekstowej części tego projektu (bez ilustracji), który zachował się w zbiorach Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego.

Zburzenie Warszawy było bezprecedensowym wydarzeniem, które postawiło polskich architektów przed wielkim wyzwaniem. Musieli się zmierzyć z zadaniem pogodzenia historii miasta z potrzebą wykorzystania nowoczesnych rozwiązań, pozwalających jak najlepiej zaspokoić potrzeby jego mieszkańców. Oznaczało to wiele dylematów dotyczących nowego kształtu stolicy. Niektóre z nich, w dobie wciąż intensywnego zabudowywania centrum Warszawy i dyskusji na temat sposobu urządzania jej przestrzeni miejskiej, pozostają aktualne do dziś.

„Wysoka ocena recenzenta wynika z przekonania, iż podstawową powinnością zawodową historyka jest formułowanie tez badawczych na podstawie gruntownych kwerend źródłowych, którym towarzyszą badania źródłoznawcze oraz edycje źródeł, służące wprowadzeniu do obiegu naukowego materiałów źródłowych wcześniej nieznanych lub mało dostępnych. Wobec powyższego inicjatywa Autora (i Wydawcy) zasługuje na szczególnie wysoką ocenę.”

– dr hab. Piotr Majewski, prof. UKSW