Austro-Węgry wobec odbudowy państwa polskiego. Źródła w Austriackim Archiwum Państwowym w Wiedniu IV 1916-X 1917

 W książce „Austro-Węgry wobec odbudowy państwa polskiego. Źródła w Austriackim Archiwum Państwowym w Wiedniu. Österreich-Ungarn und die Wiederrichtung des polnischen Staates. Quellen im Österreichischen Staatsarchiv in Wien (IV 1916–X 1917)”, wydano 338 dokumenty z Austriackiego Archiwum Państwowego w Wiedniu (z Archiwum Wojny oraz Archiwum Domu, Dworu i Państwa). Tom rozpoczynają dokumenty z kwietnia 1916 r., gdy Rzesza Niemiecka zdecydowała się na realizację odbudowy państwa polskiego, co wykluczało tak zwane rozwiązanie austro-polskie. Tom kończą dokumenty dotyczące powołania Rady Regencyjnej i zaprzysiężenia jej członków pod koniec października 1917 roku.

 I wojna światowa wywarła ogromny wpływ na losy Polski. Przyczyniła się do odbudowy państwa polskiego, po 123 latach w niewoli trzech zaborców: Austro-Węgier, Niemiec i Rosji. Odzyskanie niepodległości i utworzenie państwa w listopadzie 1918 roku było procesem złożonym, wymagającym budowy jego struktur, instytucji, przejmowania administracji i wyboru głowy państwa. Polacy nie rozpoczynali jednak od zera, gdyż w latach wojny liczne środowiska podejmowały wysiłki stworzenia aparatu państwowego. Istotny wpływ na ten proces miały państwa centralne, od jesieni 1915 roku okupujące Królestwo Polskie po wyparciu wojsk rosyjskich. Pomimo konfliktów związanych z dążeniem do realizacji własnych interesów dynastycznych, politycznych i wojskowych, Austro-Węgry i Niemcy przyczyniły się do rozwoju państwowości polskiej. Szczególne znaczenie miał Akt 5 listopada (1916 r.) ustanawiający Królestwo Polskie i Tymczasową Radę Stanu. Kolejnym krokiem do odbudowy państwa polskiego było powołanie we wrześniu 1917 roku Rady Regencyjnej, której przekazano różne działy administracji, w tym szkolnictwo i sądownictwo. Oddając książkę w ręce Czytelników jej autor wyraża nadzieję, że przygotowane wydawnictwo źródłowe przyczyni się nie tylko do intensyfikacji badań nad problematyką odbudowy państwowości polskiej w latach 1916–1917 i wprowadzenia do obiegu naukowego nowych dokumentów, ale także do lepszego zrozumienia wspólnej historii Austrii, Niemiec i Polski.