Dwie bitwy. Mozgawa 13 IX 1195 - Zawichost 19 VI 1205

 Autorka podjęła się przedstawienia dwóch nieco zapomnianych bitew polskiego średniowiecza: nad Mozgawą i pod Zawichostem.

Obie pretendowały do wielkich i krwawych starć doby rozbicia dzielnicowego, gdzie oprócz rycerskiej polała się też krew książęca. Autorka przedstawia koncepcje obu starć w kontekście ważnych ówczesnych wydarzeń politycznych, gdzie polityka wschodnia państwa polskiego, wchodząca na nowe tory rywalizacji z Węgrami, przeżywała swoiste apogeum w postaci militarnego starcia z Rusią i sukcesu pod Zawichostem.

Z drugiej strony napięcia wewnątrz dynastyczne kierowały księstwa polskie na drogę rozbicia dzielnicowego, z którego jak się wówczas wydawało nie sposób było wyjść nie naraziwszy się na konflikt z piastowskimi krewniakami. Autorka w ciekawy sposób przedstawiła relacje polsko-ruskie, nie zawsze dobre, nierzadko burzliwe, prawie zawsze okraszone jakimś nietrwałym sojuszem, a które doprowadziły ostatecznie do wspomnianego starcia pod Zawichostem.

Zaletą pracy jest zwięzła narracja, przeplatana wątkami osobistymi z życia władców polskich jak chociażby ukazanie przyczyn konfliktu Władysława II z braćmi juniorami i roli żony tego pierwszego Agnieszki w zaognianiu sytuacji. Te anegdoty ukazane na tle ogólniejszych, ważniejszych wydarzeń pokazują świetny warsztat naukowy Autorki, która potrafiła przełamać sążniste teksty o polityce Piastów czy o uzbrojeniu z wątkami osobistymi wodzów czy to z pola walki czy nawet małżeńskiej alkowy...

(z rec. dra hab. Mariana Małeckiego, prof. UJ)