Slavia Antiqua t. 60, 2019

Z ideą wydawania ogólnopolskiego czasopisma poświęconego starożytnościom słowiańskim wszedł u schyłku lat 30-tych XX wieku prof. Józefa Kostrzewski. Pierwszy tom czasopisma pod nazwą „Slavia Antiqua” miał się ukazać pod koniec 1939 roku. Na treść planowanego rocznika składać się miały rozprawy, dotyczące kwestii związanych z pochodzeniem Słowian, ich dziejami, językiem, rasą, kulturą oraz stosunkami z innymi narodami. Tak planowane czasopismo miało stać się forum dla publikacji rozpraw z zakresu archeologii, historii, etnografii, slawistyki, socjologii, antropologii i historii sztuki słowiańskiej. Swoje miejsce miały w nim znaleźć także recenzje, i bibliografia krytyczna prac wchodzących w zakres poruszanej przezeń problematyki.

Wybuch II wojny światowej przerwał pracę nad tym wydawnictwem. Do jego idei powrócono w latach powojennych. Komitet Redakcyjny zwołany z inicjatywy dr. Witolda Hensla, w skład którego poza nim weszli prof. Roman Jakimowicz, prof. Konrad Jażdżewski, doc. Gerard Labuda oraz dr Zdzisław A. Rajewski, doprowadził do wydania w roku 1948 pierwszego tomu „Slavia Antiqua”. Został on zadedykowany przedwojennemu inicjatorowi powwołana tegoż tytułu – prof. Józefowi Kostrzewskiemu, obchodzącemu właśnie 35-lecie pracy naukowej.

Przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego i następnie wieloletnim redaktorem naczelnym „Slavia Antiqua” został Witold Hensel. Sprawował on tą funkcję do roku 2007. Od tomu XXXII (1989/90) wspomagała go jako współredaktor Zofia Kurnatowska, która od tomu XLVIII objęła redakcję „Slavia Antiqua”.

Od II tomu „Slavia Antiqua” ukazywała się jako organ Katedry Archeologii Polski Uniwersytetu Poznańskiego (Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), a od tomu VI dodatkowo również jako organ Katedry Archeologii Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego, co było związane z przeniesieniem się redaktora – prof. Witolda Hensla do Warszawy. Od tomu XXXIV (1993), w związku z trudnościami zwłaszcza finansowymi, które groziły wręcz zamknięciem tego tytułu, Slavia Antiqua ukazuje się jako jedno z czasopism Wydziału Historii i Nauk Społecznych Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, realizowane we współpracy z Instytutem Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

„Slavia Antiqua” jest czasopismem interdyscyplinarnym i międzynarodowym, w którym publikowali historycy, archeolodzy, językoznawcy, arabiści, etnografowie tak z Polski, jak i z zagranicy (głównie z Czech, Słowacji i Niemiec oraz z Rosji).

Poza artykułami stricte naukowymi (studia monograficzne, źródłoznawcze, polemiki, recenzje wydawnicze), „Slavia Antiqua” w swej „Kronice” odnotowuje również informacje omawiające tak krajowe, jak i zagraniczne konferencje, sympozja oraz kongresy poświęcone badaniom nad szeroko pojętą Słowiańszczyzną. Odnotowuje jubileusze, jak i zgony badaczy zasłużonych dla rozwoju badań nad światem Słowian.

Formuła rocznika „Slavia Antiqua” nie uległa przedawnieniu i rocznik ten nadal stara się przyczyniać do rozwoju studiów prowadzonych w różnych działach badań slawistycznych.

Spis treści tomu 55:
ARTYKUŁY

Marian Mazuch – Findings about the early medieval fortification of the Mikulcice – Valy acropolis

Marek Hladik, Roman Hadacz, Alena Dohnalova, Jana Susolova, Michaela Latkova, Jindrich Kynicky – Fortification of the suburb of the Great Moravian stronghold at Mikulcice – Valy

Michał Kara – The conquest involving Viking war-bands in the proces of the Piast State formation. A ctitique

MATERIAŁY

Michał Sachanbiński, Hanna Kocka-Krenz, Janusz Skoczylas, Robert Girulski – Gemstones from the ducal part of the fortified settlement of Poznan (10th/11th century) in the light of gemological studies and micro-Raman spectroscopy

Janusz Skoczylas – Gipsowe zaprawy murarskie w początkach państwa polskiego

Kamilla Waszczuk, Daniel Żychliński, Robert Prawniczak, Piotr Pachulski – Czy w Gnieźnie wszyscy jeździli na łyżwach? Łyżwy z osady Targowisko w Gnieźnie – przyczynek do sposobów ich użytkowania w okresie średniowiecza

Marek Krzepkowski, Marcin Moeglich – Zapomniane miasto, wieś i dwór Zwanowo. Przyczynek do badań nad późnośredniowiecznym i nowożytnym zespołem osadniczym w Niedźwiedzinach (przysiółek Dzwonowo), pow. Wągrowiecki, woj. Wielkopolskie

POLEMIKI I RECENZJE

Michał Parczewski – Daleko od przełomu

Ein spatslawischer Friedhof mit Schwertgrabern von Wusterhausen an der Dosse, red. Felix Biermann, Franz Schopper, Arbeitsberichte zur Bodendenkmalpflege in Brandencurg, z. 23, Verlag: Brandenburgisches Landesamt fur Denkmalpflege, Wunsdorf 2012, ss.216 (Andrzej Janowski)

KRONIKA