Między językiem naturalnym a formalnym

EUGENIUSZ WOJCIECHOWSKI zajmuje się logiką i filozofią analityczną. Interesuje się również historią logiki i problematyką sztucznej inteligencji. Fascynuje go język naturalny.

Jego rozprawa Zwischen der Syllogistik und den Systemen von Leśniewski: Eine Rekonstruk- tion der Idee der Quantifizierung der Prädikate (Kraków 1985) była poświęcona rekonstrukcji idei kwantyfikacji orzeczników, ważnej w historii logiki. Niniejsza praca jest zbiorem artykułów i tekstów nieopublikowanych, w których autor wykorzystuje (zarówno zastane jak też i własne) narzędzia logiczne do analizy języka naturalnego i problemów logiczno-filozoficznych.

Motywem przewodnim, wokół którego koncentruje się myśl Autora, jest spuścizna intelektualna Stanisława Leśniewskiego, a w szczególności bardzo specyficzne, oryginalne rachunki logiczne przez Leśniewskiego zaproponowane. [...]

[Książka] jest podsumowaniem życiowego dorobku wybitnego badacza, znawcy twórczości Leśniewskiego. Nurt badań poświęconych temu ostatniemu, w Polsce słabo dotąd reprezentowany, jest o wiele bardziej rozwinięty poza granicami. Stąd przybliżenie postaci Leśniewskiego i jego dokonań zdaje się poniekąd patriotycznym obowiązkiem, któremu mało kto poza prof. E. Wojciechowskim byłby w stanie sprostać. Zapoznanie się z twórczością Wojciechowskiego – twórczością tak istotną, a przy tym trudną z uwagi na znaczny stopień formalizacji dyskursu – poprzez śledzenie kolejnych, w różnych miejscach ulokowanych, prac staje się pracą syzyfową, formalnym utrudnieniem w zapoznawaniu się z dorobkiem, który powstawał systematycznie, wieloetapowo, ale tworzy całość i jako całość powinien podlegać recepcji środowiska naukowego zainteresowanego/pragnącego się zainteresować podejmowaną przez Niego problematyką.

Układ materiału jest głęboko przemyślany [...] Mamy więc i kwestie dotyczące filozoficznych inspiracji i aplikacji prowadzonych badań, i dyskusję problemu predykacji, także wieloaspektowo potraktowaną problematykę związaną z sylogistyką, rozważane są wątki dotyczące prawdy, asercji i modalności aletycznych, wreszcie sprawa semantycznej i syntaktycznej analizy nazw.

Prof. dr hab. Wojciech Suchoń

Spis treści

Wstęp

Ontologia formalna Stanisława Leśniewskiego

   1. Recepcja ontologii S. Leśniewskiego w filozofii T. Kotarbińskiego

   2. Pewna interpretacja sylogistyki w ontologii elementarnej

   3. Ontologia elementarna i klasyczny rachunek relacji

   4. Rachunek Lambeka i ontologia elementarna

Logika i filozofia

   5.W sprawie Kartezjańskiego „Cogito, ergo sum”

   6. Cztery typy predykacji

   7. Klasyczna teoria predykacji

Sylogistyka

   8. O pewnym rozszerzeniu sylogistyki

   9. Sylogistyka jako fragment ontologii elementarnej

  10. Sylogistyka z terminami negatywnymi w semantycznie przejrzystym sformułowaniu

  11. Sylogistyka Venna i pewna konwencja notacyjna

Logika przymiotników

  12. Z semantyki przymiotników

  13. O logice przymiotników 

Zdania warunkowe

  14. Zdania warunkowe i quasi-warunkowe

  15. Teoria zdań warunkowych inspirowana pewnymi ideami Romana Ingardena

Kwantyfikacja i funktory ennumeratywne w języku naturalnym

  16. O wyrażeniach kwantyfikujących w języku naturalnym. Z semantyki wyrażeń wszystkie i pewne

  17. Dwa funktory ennumeratywne

Problematyka negacji i asercji

  18. Negacja zewnętrzna i negacja wewnętrzna w logice modalnej

  19. Negacja nazwowa a nieokreśloność i nieostrość nazw

  20. Słaba asercja

  21. Funktory asercji i koniunkcji sekwencyjnej

Problematyka prawdy

  22. Z problematyki prawdy: o tak zwanych prawdach względnych

  23. O pewnej logice prawdy: prawda analityczna i prawda empiryczna

  24. T‑schemat bez antynomii kłamcy

Podstawy logiki modalnej

  25. W poszukiwaniu intuicyjnych podstaw logiki modalnej

  26. O systemie CNδ Łukasiewicza

  27. Modalny rachunek nazw

Bezkwantyfikatorowy rachunek nazw

  28. Pewien bezkwantyfikatorowy rachunek nazw

  29. Bezkwantyfikatorowy rachunek nazw z sylogizmami ukośnymi

  30. Bezkwantyfikatorowy rachunek nazw z regułą ekstensjonalności

  31. Rachunek nazw z listami

  32. Listowa interpretacja modalnego rachunku nazw

  33. Identyczność, pewne zaimki funktorowe i deskrypcje

  34. Nazwy, relacje i reguła przesunięć kategorialnych

  34a. Sylogistyczny fragment bezkwantyfikatorowego rachunku nazw

  34b. Cztery sformułowania bezkwantyfikatorowego rachunku nazw  

Nazwy własne

  35. Z semantyki imion własnych

  36. Rachunek nazw z podkategoriami: nazwy własne i nazwy powszechnikowe

Funktory inluzji

  37. Zasada ekstensjonalności dla funktorów inkluzji

  38. Identyczność w ontologii elementarnej

  39. O pewnych funktorach inkluzji i negacji nazwowej

Rozszerzenia pewnych konstrukcji klasycznych

  40. Klasyczny rachunek zdań w semantycznie przejrzystym sformułowaniu

  41. Predykacja sekwencyjna

  42. Indywidua realne i intencjonalne: W sprawie tzw. nazw pustych

  43. Rachunek nazw i schemat predykacji z Begriffsschrift Gottloba Fregego

Dane bibliograficzne

Indeks nazwisk