Zagłada Żydów Sosnowca

 Wznawiany po latach w nowym opracowaniu tekst Natana Eliasza Szternfinkla pozwala współczesnemu czytelnikowi poznać pierwszą i zarazem – wbrew zapowiedziom samego autora – jedyną pozycję książkową wydaną przez katowicki oddział Żydowskiej Komisji Historycznej. Dokumentuje ona specyfikę położenia żydowskich mieszkańców utworzonego przez Niemców tzw. Ostoberschlesien, do której to jednostki administracyjnej został włączony Sosnowiec. „Treść książki to opis tragicznego losu Żydów Sosnowca, wydanych na pastwę bestialstwa hitlerowskiego” – pisał ówczesny recenzent publikacji.

Książka Szternfinkla ukazała się w sierpniu 1946 r. Obok Walki i zagłady białostockiego ghetta Szymona Datnera, Zagłady Żydów lwowskich Filipa Friedmana i Zagłady Żydów żółkiewskich Gerszona Taffeta należała ona do serii studiów i monografii publikowanych przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, którą z czasem miała zastąpić Kronika Gmin Żydowskich w Polsce – Pinkas Pojln. „Centralna Żydowska Komisja Historyczna dąży do tego, by świat był dobrze poinformowany zarówno o straszliwych niemieckich zbrodniach, jak również martyrologii i ruchu oporu każdego, nawet najmniejszego skupienia żydowskiego w Polsce” – tłumaczyli działacze CŻKH. W innym miejscu czytamy o Pinkas Pojln: „kolektywna ta publikacja stanowić będzie zbiorowy nagrobek na rozsianych po całej Polsce mogiłach żydostwa polskiego”. Tego projektu nie udało się już Komisji zrealizować.

Ewa Koźmińska-Frejlak