Azja centralna w polityce energetycznej Chin

Współcześnie Azja Centralna ponownie znalazła się w centrum światowej uwagi. Argumenty natury geopolitycznej oraz potencjał energetyczny regionu sprawiają, że na nowo rozgrywa się tam Wielka Gra (Great Game) z udziałem licznych aktorów. […] Rywalizacja o wpływy w Azji Centralnej toczy się na poziomie regionalnym i międzynarodowym. Uczestniczą w niej zarówno państwa, jak i inni aktorzy w postaci korporacji międzynarodowych, ugrupowań religijnych, ruchów terrorystycznych, separatystycznych oraz ekstremistycznych.

Z punktu widzenia Chin prymat w odniesieniu do regionu Azji Centralnej zyskują zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa oraz współpracy gospodarczej, w tym również energetycznej. Podejmowanie współpracy ponadnarodowej w zakresie bezpieczeństwa połączone jest z koniecznością zapewnienia stabilności na obszarach przygranicznych Chin. To zagadnienie należy rozpatrywać pod kątem zabezpieczenia integralności terytorialnej samych Chin.

Ważne miejsce zajmują tu inicjatywy realizowane wspólnie z krajami regionu związane ze zwalczaniem terroryzmu, separatyzmu i ekstremizmu. […] Chiny dostrzegają fakt, że rozszerzanie powiązań gospodarczych z krajami Azji Centralnej stwarza szansę na zdynamizowanie polityki rozwojowej oraz zmniejszenie ryzyka zaburzeń społecznych w zachodniej części kraju. […] W kontekście współpracy gospodarczej Chin z krajami Azji Centralnej ważne miejsce zajmuje płaszczyzna energetyczna. Wytwarza się tu bowiem relacja symbiotyczna pomiędzy centralnoazjatyckimi producentami energii a chińskim konsumentem. Zabezpieczenie surowcowe pozwalające na utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego stanowi podstawę legitymizacji rządzącej partii komunistycznej. Współpraca na polu energetycznym z regionem Azji Centralnej służy ponadto częściowemu uniezależnieniu się od transportu surowców drogą morską.  
 

Łukasz Gacek jest adiunktem w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą współczesnych systemów politycznych, bezpieczeństwa i stosunków międzynarodowych w Azji Wschodniej. Jest autorem monografii Chińskie elity polityczne w XX wieku (Kraków 2009), Bezpieczeństwo energetyczne Chin. Aktywność państwowych przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych (Kraków 2012) oraz we współautorem wraz z Ewą Trojnar książki Pokojowe negocjacje czy twarda gra? Rozwój stosunków ponad Cieśniną Tajwańską (Kraków 2012), a także kilkudziesięciu artykułów naukowych.