Rogoźniczka. Dzieje wsi i jej mieszkańców

O Autorze

Eugeniusz Korolczuk. Urodził się 17 maja 1934 roku w Rogoźnicy. Tu ukończył szkołę powszechną. Po ukończeniu Liceum Pedagogicznego w Leśnej Podlaskiej rozpoczął studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, które ukończył z tytułem magistra geografii. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego, odznakami „Zasłużony Działacz Kultury” i „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, odznaką „Za Zasługi dla Lubelszczyzny”, złotą odznaką „Zasłużonemu dla Lublina”.
 

O książce

Inspiracją do napisania tej książki było wydanie w 2008 r. Monografii Rogoźnicy nad Krzną oraz zainteresowanie mieszkańców Rogoźniczki dziejami ich miejscowości. Atrakcyjne położenie Brześcia i ziemi brzeskiej na skrzyżowaniu dróg lądowych i wodnych łączących Litwę z zachodem i południem oraz objęcie go w 1434r. ogólnymi przywilejami ziemskimi, wpłynęło na rozdawnictwo dóbr przez wielkich książąt litewskich. W tym czasie wzdłuż nadgranicznych rzek, m.in. Złotej Krzywuli i Liwca rozlokowano najwięcej wsi drobnoszlacheckich. Zagrożone rubieże państwa celowo zasiedlano drobną szlachtą, powierzając jej obowiązek obrony granic. Ciekawa historia wsi szlacheckiej Rogoźnicy Małej – należącej do dóbr Bialszczyzny w powiecie brzeskim, województwie trockim Wielkiego Księstwa Litewskiego, zasiedlonej na lewym brzegu Złotej Krzywuli, przy dawnej granicy Korony i Litwy, podobnie jak Krzymowskich, Sokula, Krasnej, Sitnika czy Swór – wzbudzała wielkie zainteresowanie mieszkańców tej części Podlasia Południowego.

Spis treści

Wstęp / 9
Rozdział I. Warunki naturalne / 14
1. Obszar i położenie / 14
2. Budowa geologiczna i rzeźba terenu / 15
3. Gleby / 17
4. Klimat / 18
5. Wody / 20
6. Szata roślinna / 22
7. Świat zwierzęcy / 24
8. Ochrona środowiska naturalnego Rogoźniczki i okolic / 25

Rozdział II. Etymologia nazw występujących w Rogoźniczce.
Nazwy geograficzne, imiona i nazwiska / 29
1. Etymologia nazwy Rogoźniczka / 29
2. Nazwiska i imiona występujące w Rogoźniczce w XVII–XX w. / 35

Rozdział III. Osadnictwo i gospodarka / 41
1. Osadnictwo / 41
2. Sołectwo / 56
3. Przynależność terytorialna Rogoźniczki i ustrój władz gminy Żerocin w latach 1864–1954 / 59
4. Gromada Rogoźnica w latach 1955–1972 / 63
5. Gmina Międzyrzec Podlaski (od 1 stycznia 1973 r.) / 68
6. Ogólna charakterystyka społeczno-gospodarcza gminy Międzyrzec Podlaski według stanu w 2010 r. / 71

Rozdział IV. Ludność i jej wyznanie / 72
1. Ludność / 72
2. Stosunki wyznaniowe / 76

Rozdział V. Życie codzienne wsi i jej mieszkańców / 81
1. Zabudowa i warunki mieszkaniowe / 81
2. Wyżywienie, ubranie, praca, higiena i sytuacja kobiety / 85
3. Obyczaje i zwyczaje, obrzędy / 90
4. Opieka lekarska / 100

Rozdział VI. Zmiany własnościowe na wsi. Uwłaszczenie 1864 r. i zniesienie służebności (likwidacja serwitutów) w 1872 i 1873 r. / 105

Rozdział VII. Przemiany w rolnictwie (1918–2012) / 114
1. Rolnictwo w okresie międzywojennym. Scalenia gruntów w latach 1923–1928 / 114
2. Rolnictwo po drugiej wojnie światowej / 126
3. Rolnictwo w okresie przemian ustrojowych (po 1989 r.) / 132
4. Powstanie i działalność Kółka Rolniczego oraz Koła Gospodyń Wiejskich w Rogoźniczce / 134
5. Gospodarka leśna / 139

Rozdział VIII. Awans cywilizacyjny / 141
1. Plany zagospodarowania przestrzennego / 141
2. Zaopatrzenie wsi w wodę / 143
3. Elektryfikacja, łączność, komunikacja / 144
4. Drogi / 147
5. Placówki usługowe / 150
6. Zagrożenie pożarowe / 153

Rozdział IX. W walce o niepodległość / 159
1. Powstanie listopadowe i bitwa pod Rogoźnicą (29 sierpnia 1831 r.) / 159
2. Powstanie styczniowe 1863–1864 / 164
3. Okres pierwszej wojny światowej (1914–1918) / 165
4. Wojna polsko-sowiecka 1920 r. / 169
5. Druga wojna światowa i jej skutki / 171

Rozdział X. Oświata i kultura / 196
1. Funkcjonowanie szkoły w Rogozneczce w latach 1919/20–1926/27. Zmiana nazwy szkoły i jej rozwój w drugiej połowie XX w. / 196
2. Kultura / 206

Zakończenie / 209
Aneksy / 213
Mapy / 285
Fotografie / 333
Bibliografia / 413
Indeks osób / 425
Indeks nazw geograficznych / 438
Spis aneksów / 446
Spis map / 450
Spis fotografii / 453