Materiały do dziejów polskiego językoznawstwa. Listy Jana Niecisława Baudouina de Courtenay, Jana Łosia, Kazimierza Nitscha, Jana Michała Rozwadowskiego, Henryka Ułaszyna

Wszyscy oni, choć w różny sposób, związani byli z Uniwersytetem Jagiellońskim. Najstarszy – Jan Baudouin de Courtenay (1845–1929) po dwudziestopięcioletnim odpracowaniu stypendium naukowego na uniwersytetach w Kazaniu i Dorpacie, w latach 1894–1899 był kontraktowym (jako obcy poddany) profesorem językoznawstwa porównawczego i sanskrytu w Krakowie. W ten sposób zetknęli się z nim wówczas studenci – K. Nitsch (1874–1958) i H. Ułaszyn (1874–1956), nie tylko słuchacze wykładów Baudouina, lecz także uczestnicy jego privatissimów – tych prowadzonych na uniwersytecie i tych odbywanych w mieszkaniu profesora przy ul. Pędzichów. Uczestniczył w nich także starszy od obu J.M. Rozwadowski (1867–1935), który w 1895 r. powrócił do Krakowa jako świeżo wypromowany w Lipsku doktor, dwa lata później habilitował się pod okiem Baudouina, a po wyjeździe tego ostatniego do Petersburga (1899) objął katedrę i wykłady, pozostając – jak wspominał później Nitsch −„jedynym w tym środowisku uniwersyteckim lingwistą”. Najpóźniej, bo w roku 1902, do Krakowa przybył Jan Łoś (1860–1928), docent slawistyki na Uniwersytecie Petersburskim, który dopiero w Krakowie mógł się całkowicie zająć pracą naukową, a z czasem stał się twórcą polskiej gramatyki historycznej. Objął też po Baudouinie redakcję Słownika staropolskiego.

J.M. Rozwadowski, J. Łoś, K. Nitsch tworzyli, można tak powiedzieć, „szkołę krakowską”, która po I wojnie światowej dostarczyła wykształconych językoznawców na katedry uniwersytetów Polski Odrodzonej. Inaczej H. Ułaszyn, który po opuszczeniu Krakowa przez Baudouina wyjechał na dalsze studia do Lipska, tam się doktoryzował i do 1914 r. mieszkał jako „prywatny uczony”. (...)