Aspołeczne "my"

 Publikacja książki przypomniała mi o przysiędze doktorskiej, z której zapamiętałem zobowiązanie praktyczne: „Nie będziesz działał dla zysku ani dla próżnej chwały”. Było ono potwierdzone słowami: „Spondeo ac polliceor!”. Ni mniej, ni więcej przysięga nakłada na autorów akademickich zakaz interesowności tak w sferze ekonomicznej, jak i prestiżowej. Nie jestem pewny, czy także powstrzymywanie się od pożądania towarzyskiej atrakcyjności... Ponieważ przyrzeczenie obowiązuje, wypadałoby ogłaszać własne dzieła anonimowo. Mimo ustawowo narzuconej skromności uległem jednak sugestiom, że ujawnienie nazwiska nie będzie naruszeniem dobrych obyczajów. Przekonał mnie argument: poziom czytelnictwa w Polsce jest tak niski, że publikowanie pod własnym nazwiskiem nie zwiększa ryzyka utraty anonimowości.

PIOTR BARTULA

Tematyka niniejszej publikacji jest zróżnicowana i bogata, a zarazem spójna. Piotr Bartula pisze o zjawisku ideologii pojmowanej jako „świecka religia”, o historiozofii Augusta Cieszkowskiego, o mesjanizmie i „chciwości absolutu” Hoene-Wrońskiego, o sporach wokół kary śmierci i o własnym stanowisku, które nazywa „teorią testamentową”, o związkach równości i sprawiedliwości, o teodycei i satanodycei, o tragizmiepostaci Makbeta, o nominalizmie i esencjonalizmie oraz ich wpływie na historię, o współczesnym znaczeniu J.S. Milla. Autor posługuje się, wręcz żongluje, różnymi konwencjami: obok tradycyjnego artykułu pojawiają się filozoficzne dialogi, wywiady z żyjącymi i nieżyjącymi postaciami, monologi. Język autora jest precyzyjny, barwny i ostry niczym brzytwa Ockhama, pełen błyskotliwych skojarzeń, obrazowych metafor, gier słownych i paradoksów. Dodatkową zaletą tych esejów jest poczucie humoru Autora, połączone z ironicznym, sceptycznym dystansem. 

Z RECENZJI PROF. JACKA BRECZKI