Pomiędzy rekonstrukcją a mitem

Pomiędzy rekonstrukcją a mitem. Role historii we współczesnej literaturze rdzennych Amerykanów i Latino/a dotyczy sposobów wykorzystania historii w literaturach etnicznych, których początek stanowi dekonstrukcja stereotypów takich jak, między innymi, Szlachetny Dzikus, Indiański Wojownik, Latynoski Macho czy Malinche i Maryja. Dodatkowo analiza komparatystyczna eksponuje wykorzystanie historii jako dyskursu, przy pomocy którego grupy zmarginalizowane mogą kwestionować władzę Centrum, uwzględniając nie tylko kontekst podboju i kolonizacji Ameryki, ale też praktyki neokolonialne. Ten dyskurs obejmuje między innymi zapis historii jako lekcji dla Innego (czyli rekonstrukcję etnohistoryczną z naciskiem na transkulturowe strategie wykorzystania tradycji ustnej po to, aby stworzyć narrację hybrydyczną zawieszoną pomiędzy językiem angielskim a językami plemiennymi oraz pomiędzy angielskim a hiszpańskim), zapis historii jako relacji z przekraczania granic i tworzenia nowej mapy w kontraście do historii oficjalnej (narracje w perspektywie plemiennej i panindiańskiej; w perspektywie narodowej i transnarodowej) oraz odniesienie do historii w celu zrekonstruowania tożsamości lub określenia własnego miejsca w przestrzeni postetnicznej.

Zastosowana przez Autorkę niezwykle szeroka perspektywa komparatystyczna, obejmująca utwory powstałe w obrębie kilku kultur amerykańskich, została umiejętnie i przekonująco spojona główną kategorią porównawczą, jaką jest historia; co więcej, pracę cechuje przejrzystość i dyscyplina kompozycyjna, sprawiająca, że wywody łączące ze sobą dość odległe teksty, zachowują koherencję i logikę. Autorka, dzięki precyzyjnym interpretacjom, ukazuje przekonująco pola wspólne powieści, zdawałoby się, odmiennych, zachowując przy tym cały czas świadomość ich rozmaitej specyfiki i nie uciekając się do upraszczających, homogenizujących analiz. (…)

„W pracy dotyczącej tekstów na gruncie polskim mało znanych, zasadniczo nietłumaczonych, została zachowana wyważona, umiejętna równowaga między elementem, sprawozdawczym, informującym o tematyce analizowanych powieści, a elementem interpretacyjnym i analitycznym. Autorka unika żmudnego parafrazowania tekstów, potrafiąc uchwycić ich treść, a zarazem problematykę w sposób koherentny i nienużący dla czytelnika. Elementy dyskursu krytycznoliterackiego, wprowadzającego kategorie literackiego wartościowania omawianych tekstów, ściśle zresztą i logicznie powiązane ze spostrzeżeniami historycznoliterackimi, ożywiają tok wypowiedzi, nadając mu pięto indywidualizmu Autorki, ale także czyniąc książkę atrakcyjną w lekturze.

Z recenzji dr hab. Iwony Puchalskiej

Agnieszka Gondor-Wiercioch pracuje jako adiunkt w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Obroniła doktorat na Wydziale Filologicznym UJ, który ukazał się jako monografia Dwa światy, dwie pamięci – dylemat wielokulturowości w wybranych utworach Louise Erdrich i José Maríi Arguedasa w roku 2009. Stypendystka JFK Institute w Berlinie w 2013 roku. Prowadzi zajęcia z literatury latynoamerykańskiej, amerykańskiej i kanadyjskiej. Jej zainteresowania obejmują komparatystyczną analizę literatur etnicznych w USA, związki pomiędzy literaturą amerykańską a latynoamerykańską, transkulturację i dyskurs heterogeniczny.