Mowy i pisma w sprawach publicznych Świętosława Orzelskiego

Świętosław Orzelski herbu Drya (1549–1598), potomek rodu szlacheckiego wywodzącego się z Borzejowic koło Żnina, starosta radziejowski, poseł sejmowy i historyk, był autorem dzieła Acta interregni post obitum nimirum Sigismundi Augusti, przełożonego na język polski i wydanego przez Włodzimierza Spasowicza (Bezkrólewia ksiąg ośmioro, czyli dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta roku 1572 aż do roku 1576, skreślone przez Świętosława z Borzejowic Orzelskiego […], przełożył […], przypisami i życiorysem uzupełnił W. Spasowicz, t. 1–3, Petersburg–Mohilew 1856–1858). Spasowicz dołączył do wydanego dzieła Tom wstępny, zawierający życiorys Orzelskiego, mowy jego i pisma w sprawach publicznych, Petersburg 1858. Świętosław Orzelski należał do elity poselskiej Rzeczypospolitej. W latach 1573–1596 posłował ze Środy Wielkopolskiej aż 15 razy na sejmy. Zaliczał się pod tym względem do grona „rekordzistów”. Był uzdolnionym politykiem i kontynuatorem najlepszych tradycji stronnictwa egzekucjonistów, stojąc twardo przy zdobytych wolnościach konstytucyjnych. Władał po mistrzowsku – jak wskazują jego mowy sejmowe – piękną, jasną, zwięzłą polszczyzną. Pod koniec życia zebrał swoje mowy publiczne wygłoszone w czasie długiej kariery parlamentarzysty z zamiarem ich publikacji w celu udokumentowania podejmowanych trudów i starań o dobro Rzeczypospolitej. Do wydania mów wszakże nie doszło. Dokonał tego dopiero Włodzimierz Spasowicz w 1858 r.

    Niniejsza publikacja stanowi reedycję Tomu wstępnego…, uzupełnioną, opatrzoną posłowiem i wydaną przez Włodzimierza Kaczorowskiego w Wydawnictwie Uniwersytetu Opolskiego.