Tam, gdzie przeszła burza... Losy polskiego dziedzictwa kulturowego w latach 1914-1920

W publikacji podjęto temat skutków konfliktów zbrojnych, które przetoczyły się przez ziemie polskie w latach 1914 – 1920 (I wojna światowa, walki polsko-ukraińskie z lat 1917-1918, wojna polsko-bolszewicka), dla dóbr kultury zgromadzonych na obszarze I Rzeczypospolitej. W okresie ponad siedmiu lat nieprzerwanych walk w Galicji, na Podolu i Wołyniu, a także na terenach Litwy, Białorusi i Ukrainy oraz Królestwa Polskiego ponieśliśmy straty ludzkie i materialne. Dotkliwe zniszczenia objęły mienie kulturalne, z takim trudem chronione w czasach zaborów. W okresie wojennego i rewolucyjnego zamętu, w sposób niepowetowany przetrzebiona została przede wszystkim spuścizna kulturalna i naukowa, w tym archiwa i biblioteki. Zagłada nie ominęła dzieł sztuki, zabytków architektury oraz pomników historycznych. Część ocalałych wówczas dóbr kultury znalazła się w 1918 roku poza granicami kraju.
Już w 1914 roku rozpoczęto rejestrację ponoszonych strat mienia kulturalnego, także wywożonego przez ewakuujących się zaborców do Rosji, gdzie polskie organizacje społeczne starały się je chronić oraz inwentaryzować. W ten sposób przygotowano się do przyszłej akcji rewindykacyjnej.
Losy dóbr kultury są przedmiotem niesłabnącego zainteresowania, zatem publikacja może zainteresować różne grupy  czytelników, gdyż jest kompendium wiedzy na temat losów polskiego dziedzictwa kulturowego w pierwszych konfliktach zbrojnych XX wieku.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Spis treści

By przywrócić naszą pamięć
Pierwsze straty zbiorów polskich w XX wieku. Lata 1914–1915
Królestwo Kongresowe z Galicją w tle
Galicja Wschodnia
Dobra kultury pod okupacją niemiecką. Lata 1915–1917
Inicjatywy i próby rejestracji strat wojennych
Sytuacja zbiorów archiwalnych i bibliotecznych w części byłego Królestwa Polskiego okupowanego przez Austro-Węgry w latach 1915–1918
Ochrona wywiezionych zbiorów polskich w Rosji
Rewolucyjne lata1917–1918 – przemoc i zniszczenia
Lata 1918–1920. Polska w starciu z Ukrainą i Rosją Radziecką
Lwów
Podole i Wołyń
Mińsk Litewski i Wilno w latach 1919–1920. Ochrona zabytków, reaktywowanie bibliotek
Powstanie Wydziału Zabytków przy Towarzystwie Straży Kresowej w Mińsku Litewskim
Biblioteka Publiczna w Wilnie w nowej odsłonie
Co nam zostało z tych lat? Informacje o stratach w literaturze, wspomnienia
Podzwonne dla strat, przygotowania do rewindykacji
Echa minionych zdarzeń
Pamięć o śladach przeszłości
Gdy opadł kurz bitewny…
Post scriptum
Załącznik 1
Załącznik 2
Załącznik 3
Biogramy
Indeks