Nowe spojrzenie na Europę Środkową. Czy od niej zależy przyszłość Europy?

Istnieją dwa główne poglądy na temat Europy Środkowej. Dla jednych jest ona historią sukcesu ostatnich dziesięcioleci i pokojowej transformacji politycznej oraz zintegrowania z zachodnioeuropejskimi strukturami gospodarczymi. Dla innych nadal uchodzi za podzielony i częściowo zmarginalizowanym region, strefę buforową na peryferiach Zachodu, gdzie stabilność polityczną można osiągnąć jedynie za cenę narodowego populizmu. Dlaczego więc od niej ma dzisiaj zależeć przyszłość naszego kontynentu?

To intrygujące pytanie zadają ponownie Erhard Busek i Emil Brix – dwaj austriaccy misjonarze idei Europy Środka, od lat podkreślający silne poczucie wspólnoty cywilizacyjnej narodów dawnej monarchii Habsburgów i sztuczność jałtańskiego porządku. W 1986 roku opublikowali w Wiedniu profetyczny manifest zatytułowany Projekt Mitteleuropa – odosobniony akt solidarności z pozostawionymi na wschodzie narodami przerzucony ponad żelazną kurtyną.

Czy i dzisiaj wiedeńczycy trafnie diagnozują naszą szczególną rolę w przyszłości Europy? Czy polski hydraulik jest odpowiedzialny za Brexit? Dlaczego Kraków – wielkie środkowoeuropejskie ognisko kultury – nie mógłby zostać ogłoszony drugą stolicą Unii Europejskiej? Czy migracje można wykorzystać jako narzędzie do uzupełnienia niedoborów na europejskim rynku pracy? Jak na nowo tchnąć ducha w przeżywający kryzys europejski projekt? Autorzy uważnie przyglądają się procesom przemian, które od magicznego 1989 roku dokonały się w Europie Środkowej oraz kreślą perspektywy politycznego, społecznego i gospodarczego rozwoju całego regionu w chwili, gdy Europa w następstwie wielkiego rozszerzenia na Wschód, ponownie staje w obliczu próby.