Pamiętne uprowadzenie wojska z cieśni bukowińskiej

W Pamiętnym uprowadzeniu wojska z cieśni bukowińskiej (1745) upamiętniona została wierszem wyprawa hetmana Stanisława Jana Jabłonowskiego na Bukowinę (1685). Jego wnuk, wykorzystując diariusz uczestnika tych wydarzeń, ukazał zmagania armii Rzeczypospolitej z wojskami tureckotatarskimi. Poemat stanowi nie tylko wierny opis kampanii oraz pierwszą jej ocenę. Stanisław Wincenty Jabłonowski przedstawił w nim swojego dziadka jako wodza wzorcowego, godnego miana epickiego herosa, który jest zarazem najznakomitszym reprezentantem rodu. Cele panegiryczne łączą się w Pamiętnym uprowadzeniu z zamiarem utrwalenia pamięci o niedawnych wydarzeniach, zadania parenetyczne z manifestacją postawy patriotycznej, wierność faktografii z potrzebą epickiego ukazania zdarzeń historycznych.

Stanisław Wincenty Jabłonowski (1694–1754), syn wojewody ruskiego Jana Stanisława i Joanny Marii de Béthune, wnuk hetmana Stanisława, starosta białocerkiewski i międzyrzecki, od roku 1744 książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Początkowo był stronnikiem Stanisława Leszczyńskiego, swego krewnego, przystępując do konfederacji dzikowskiej (1734). Z czasem przeszedł do obozu Augusta III, za co został nagrodzony województwem rawskim (1735). Znany jest głównie ze swej działalności fundacyjnej. Jest też autorem kilku przekładów oraz pism o charakterze politycznym i dewocyjnym. Najciekawszą pracą literacką jest z pewnością poemat Pamiętne uprowadzenie wojska z cieśni bukowińskiej.