Żywioły w literaturze dziecięcej. Ziemia

Ziemia jest żywiołem najbliższym dziecku, sprzyjającym zabawie i tworzeniu, występującym pod różnymi postaciami: piasku, kamienia, skały, żyznej gleby, błota...Równie liczne są formy, jakie przybiera – jaskinie, groty, podziemne labirynty, wysokie góry i wulkany. Autorzy zamieszczonych w tomie tekstów czytają utwory dla dzieci, zaczynając od mitów i baśni, poprzez przedstawienia średniowieczne, wiek XIX i początek XX, po czasy nam najbliższe.

 Przedmiotem analiz i interpretacji są zarówno utwory klasyczne Hansa Christiana Andersena, George’a MacDonalda, J.R.R. Tolkiena czy Tove Jansson, jak i teksty najnowsze, powstałe już w XXI wieku, odpowiadające współczesnej wrażliwości. Przedstawiana czytelnikom książka zawiera mikroanalizy pojedynczych dzieł oraz ujęcia syntetyczne twórczości jednego autora lub wybranego okresu literackiego czy sposobów przedstawienia motywu. Podobnie jak żywioł wody, żywioł ziemi w analizowanych tekstach literackich niejednokrotnie odsyła do transcendencji, wskazuje wątki eschatologiczne, prowadzi do stwierdzeń o charakterze aksjologicznym. Monografia wieloautorska zaprojektowana jako tom drugi serii Żywioły wyobraźni poświęcona jest problematyce kulturowych wzorców obecności żywiołu ziemi w utworach dla czytelnika niedorosłego […]. Wszystkie prezentacje literackich światów nad-, śród- i podziemnych pokazują, jak z tych motywów różnorodnie korzystała literatura dla dziecięcego odbiorcy i jak ważne były w nich antyczne koncepcje żywiołów. Szczególną właściwością przedstawionych w literaturze dziecięcej wzorców kulturowych doświadczania żywiołu ziemi jest idea „myślenia żywiołami i medytowania nad nimi”, która patronuje im nowatorsko, przenikliwie i głęboko, mądrze edukacyjnie. Analizowane teksty literackie układają się w charakterystyczne obrazy żywiołu ziemi, pokazujące nie tylko siedliska rozmaitych nadnaturalnych sił i dynamicznych zjawisk, ale także świat natury jako fundament równowagi i harmonii.

Z recenzji profesor Zofii Budrewicz