Znaczenie dekretału Intelleximus (X 5.32.1) w procesie recepcji prawa rzymskiego w XIII-wiecznej kanonistyce

W roku 1185 papież Lucjusz III w skierowanym do biskupa Padwy dekretale Intelleximus (X 5.32.1) wskazał adresatowi sposób postępowania w sprawie dotyczącej nowej kaplicy budowanej na szkodę pobliskiego kościoła. Dokument papieski został wydany w celu uzupełnienia luki prawnej, bowiem prawo kanoniczne nie dysponowało wówczas normą odpowiednią do rozwiązania takiej sprawy. Biskup Rzymu nakazał skorzystać z prawa rzymskiego w celu wydania rozstrzygnięcia, formułując przy tym ogólną zasadę, według której tak jak ustawy świeckie nie wzbraniały się podążać za wzorem kanonów, tak i kanony były wspierane postanowieniami ustaw świeckich. W tym przypadku uzupełnienie luki mogło dokonać się przez zastosowanie rzymskiej novi operis nuntiatio. Wyrażona przez papieża w dekretale Intelleximus otwartość prawa kanonicznego na prawo rzymskie otworzyła pole dla szerokiej recepcji prawa świeckiego w Kościele. Celem niniejszego opracowania było zbadanie faktycznego znaczenia tego dekretału dla recepcji prawa rzymskiego w prawie kanonicznym na podstawie analizy i interpretacji XIII-wiecznych głos i komentarzy do tego listu papieskiego. W ten sposób został wykazany zakres wpływu kanonu Intelleximus na recepcję prawa rzymskiego w Kościele oraz scharakteryzowany stosunek XIII-wiecznych kanonistów do relacji między obojgiem praw.

Spis treści

Wykaz skrótów
Wstęp

Rozdział 1. Powstanie dekretału Intelleximus
1.1. Okoliczności powstania dekretału
1.2. Egzegeza dekretału
1.3. Istotne problemy prawne zawarte w dekretale
1.4. Podsumowanie

Rozdział 2. Proces recepcji dekretału Intelleximus w zbiorach prawnych
2.1. Miejsce dekretału Intelleximus w Compilatio secunda
2.2. Interpretacja dekretału Intelleximus przed wydaniem Liber Extra
2.3. Dekretał Intelleximus w Liber Extra papieża Grzegorza IX
2.4. Podsumowanie

Rozdział 3. Komentarze dekretalistów do c. Intelleximus
3.1. Komentarze pomijające kwestię relacji między prawem kanonicznym a prawem rzymskim
3.2. Komentarze uwzględniające kwestię relacji między prawem kanonicznym a prawem rzymskim
3.3. Przykładowe późniejsze komentarze
3.4. Podsumowanie

Zakończenie
Podziękowania

Aneks..Teksty źródłowe
C. Intelleximus (X 5.32.1)
Tancredus. Apparatus ad Compilatio secunda
Bernardus Parmensis. Glossa ordinaria
Bernardus Parmensis. Casus longi
Hostiensis. Lectura
Bernardus de Montemirato. Lectura

Źródła
Literatura
Summary