Zabytki. Prawo i praktyka

Książka stanowi wybór z ponad stu artykułów naukowych i popularnonaukowych, jakie autor na przestrzeni 15 lat publikował w różnych książkach i czasopismach naukowych, a także w prasie – dziennikach, tygodnikach i miesięcznikach. Na wybór ten składa się 77 artykułów, które dobrano w taki sposób, by zwrócić uwagę na różnorodność zagadnień prawnych wiążących się z zabytkami, a także, by pokazać, jak doniosłą rolę odgrywa dziedzictwo w zachowaniu tożsamości narodu, o czym świadczą już pierwsze regulacje prawne dotyczące ochrony zabytków. Jednocześnie zebrane artykuły mają na celu pokazać, jak zmieniało się prawo ochrony zabytków na przestrzeni niemal stulecia, a także które kwestie, mimo upływu lat, wciąż sprawiają problemy zarówno w stanowieniu, jak i w stosowaniu prawa. Tematyka artykułów jest więc rozległa, ale łączy je wszystkie przedmiot, którego one dotyczą – zawsze bowiem odnoszą się do dziedzictwa kultury bądź ściślej – do zabytków.

Z przedmowy Autora

Książka ta jest zbiorem prac Autora wyselekcjonowanych do publikacji, a nie zebraniem całego jego dorobku naukowego i publicystycznego. (...) Nie ma tu zagadnień wydumanych lub rozdętych ponad miarę potrzeby. Każdy problem jest ważny. Autor ma umiejętność dostrzegania jego istoty i klarownego jego rozpatrywania. Problematyka zaś ochrony dóbr kultury ma w dzisiejszym świecie kapitalne znaczenie. Zagrożenia przychodzą z różnych stron, często zupełnie niespodziewanych. (...) Tuż przed zmianą systemu wiatach 1989 i 1990 nie spodziewano się, że rozpoczynające się procedury reprywatyzacyjne doprowadzą do niezliczonych sporów o prawo do zabytków, że znoszenie ograniczeń w przekraczaniu granic spowoduje intensyfikację nielegalnego wywozu i przewozu dóbr kultury, a samowolne poszukiwania archeologiczne staną się plagą prawie że dnia codziennego. Co powiedzieć zaś o nadal aktualnych roszczeniach rewindykacyjnych będących pozostałością II wojny światowej, o zniszczeniach zabytków podczas niedawnych konfliktów zbrojnych? Na te pytania Autor stara się odpowiedzieć nie tylko w części, nazwijmy ją naukową, ale i publicystycznej. Bardzo dobrze się stało, że do książki włączono też artykuły i eseje drukowane w prasie oraz tygodnikach. Waga tematów i sposób ich opracowania w pełni je kwalifikują. Zaletą zaś jego pisarstwa jest bardzo dobra i przystępna polszczyzna, jasność wywodów oraz rzetelna dokumentacja bibliograficzna. Wszystkie teksty świetnie się czyta.

Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Waltosia