Wizerunek kobiety w filozofii Platona

Platon to jeden z najważniejszych przedstawicieli, można powiedzieć „filar”, filozofii Zachodu. To jednocześnie filozof, który w IV wieku p.n.e. w jednym ze swoich głównych dzieł napisał wprost, że nie ma powodu, aby kobiety były traktowane przez prawo inaczej niż mężczyźni, że powinny mieć taki sam dostęp do edukacji, a wreszcie – do rządów. Te postulaty sprawiają, że chciałoby się nazwać Platona „pierwszym feministą”. Sprawa nie jest jednak taka prosta – w pismach tego filozofa znajdziemy bowiem też wiele fragmentów, które mogą przeczyć jego prokobiecości, jak chociażby historię wędrówki dusz, według której ciało kobiety jest swego rodzaju „karą za grzechy”. Pojawiają się więc dwa pytania: po pierwsze – czy filozofia Platona jest spójna we wspomnianej kwestii? Po drugie – jeżeli jest spójna, to czy jest pro- czy antykobieca?

Książka Piotra Goldsteina to wyważone, bezstronne spojrzenie na myśl Platona, przeczące jego rzekomemu fanatyzmowi, totalitaryzmowi czy wręcz faszyzmowi, których tak często dopatrują się w jego dziele dzisiejsi komentatorzy. Tekst stanowi zatem ważny – choć wcale nie bezkrytyczny – wyraz przemyślanej interpretacji Platońskiego stanowiska w kwestii kobiet. Merytorycznie książka dotyka sfery naszych dzisiejszych rozterek i obiekcji w odbiorze antycznych autorów; sprawia, że głos jednego z nich brzmi wyjątkowo aktualnie i świeżo. Dlatego warto, by dotarła do jak najszerszego kręgu odbiorców – niekoniecznie wyspecjalizowanych filozofów. Rzetelność, a jednocześnie oryginalność odczytania Platona przez autora zaciekawi z pewnością wielu dzisiejszych socjologów i genderystów oraz studentów licznych kierunków humanistycznych.

dr hab. Małgorzata Kwietniewska, Uniwersytet Łódzki   

Książka stawia problem stosunku starożytnych filozofów do kobiet w zupełnie nowym świetle. Na tle epoki Platon jest ukazany jako polityczny nonkonformista, a jego poglądy na rolę kobiet w państwie okazują się rewolucją w myśleniu o płci. Co najważniejsze – książkę po prostu dobrze się czyta. Serdecznie polecam!

dr Agnieszka Doda-Wyszyńska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu   


Piotr Goldstein ukończył filozofię na Uniwersytecie Łódzkim oraz studia w dziedzinie rozwiązywania konfliktów międzynarodowych (Master per Operatori Internazionali di Pace) we włoskiej Gorycji. Następnie obronił na Uniwersytecie Manchesterskim doktorat na temat kondycji społeczeństwa obywatelskiego w Serbii oraz Bośni i Hercegowinie. Po uzyskaniu doktoratu dzięki ufundowanemu przez Komisję Europejską stypendium badał społeczną rolę kawiarnio-księgarni w Nowym Sadzie. W roku 2015 zdobył prestiżowy grant Akademii Brytyjskiej na badania na temat finansowo niezależnych organizacji społecznych w Polsce, w Serbii i na Węgrzech, które prowadzi pod auspicjami Uniwersytetu Manchesterskiego. W swoich badaniach sytuujących się na pograniczu socjologii i antropologii społecznej powraca często do problemów filozofii.